МОДУЛЬ 1. Кіріспе: Оқытудың қазіргі заманғы парадигмасы Мақсаты: Мұғалімге 4D білім беру моделінің құрылымын, логикасын және сабақ жоспарлау процесіндегі рөлін түсіндіру. Оқытудың дәстүрлі тәсілінен қазіргі заман талаптарына сәйкес трансформациясын көрсету.
📌
1.1 4D білім беру моделі туралы жалпы шолуҚазіргі әлем тез өзгеруде. Енді оқушыға тек білім беру жеткіліксіз – оны өмірде қолдануға, бейімделуге, командада жұмыс істеуге және өзін-өзі дамытуға үйрету қажет. Осыған орай,
Center for Curriculum Redesign ұйымы ұсынған
4D білім беру моделі – ХХІ ғасырда оқушыны жан-жақты дамытуға арналған кешенді тәсіл.
Модель төрт негізгі компоненттен тұрады:
Өлшем | Мазмұны |
Білім (Knowledge) | Пәндік мазмұн, ғылым, математика, тіл, тарих, технология, т.б. |
Дағды (Skills) | Сыни ойлау, шығармашылық, қарым-қатынас, ынтымақтастық |
Тұлғалық қасиет (Character) | Жауапкершілік, табандылық, адалдық, әділдік, ынталылық |
Метатаным (Meta-learning) | Өзін-өзі тану, рефлексия, бейімделу, оқу стратегиясын басқару |
Модельдің маңыздылығы – оқушыны тек “не білу керек?” деген сұрақпен емес,
“не істей алу керек?”, “кім болу керек?”, “қалай үйрену керек?” деген сұрақтармен дамытуында.
📌
1.2 21 ғасыр дағдылары: қандай құзыреттер дамытылуы тиіс?Бүгінгі білім беру мазмұны келесі құзыреттіліктерді дамытуды көздейді:
- Ақпаратпен жұмыс істеу (талдау, өңдеу, сыни қабылдау)
- Коммуникация (жазбаша, ауызша, цифрлық)
- Командада жұмыс істеу, келісу
- Жаңа идея ұсыну, мәселеге креативті қарау
- Өзін-өзі тану, мақсат қою, даму стратегиясын жасау
4D моделі осы құзыреттерді бір-бірінен бөліп қарастырмай,
интеграцияланған жүйе ретінде дамытуға мүмкіндік береді.
📌
1.3 4 өлшем және сабақ құрылымыӘрбір сабақ 4D моделіне негізделе алады:
Сабақ кезеңі | Қандай өлшем іске асады? | Мысал |
Кіріспе | Білім + мотивация | Оқушылар алдыңғы білімдерін еске түсіреді, жаңа тақырыппен байланыстырады |
Негізгі бөлім | Дағды + Тұлғалық қасиет | Оқушылар мәселе шешеді, топта жұмыс істейді, дәлел келтіреді |
Қорытынды | Метатаным | Рефлексия жазады, өз жұмысына баға береді, жоспар құрады |
Осылайша, сабақ жоспары
тек мазмұн беруге емес,
оқушы тұлғасын дамытуға бағытталады.
📌
1.4 Сабақты жоспарлауда қолдану алгоритмі- Оқу мақсатын анықтаңыз – не білуі тиіс?
- Қай өлшемді дамыту керектігін таңдаңыз – білім бе, дағды ма, тұлғалық қасиет пе?
- Сол өлшемге сәйкес әдіс таңдаңыз – әр әдістің өз логикасы бар.
- Сабақ құрылымын (кіріспе–негізгі–қорытынды) 4D арқылы жобалаңыз
- Қорытындыда міндетті түрде рефлексия енгізіңіз – бұл метатанымға жол ашады
- 📋 Тапсырма: Сабақтан өзіңіз өткізген бір тақырыпты алып, қай өлшем қалай көрініс тапты – соны сипаттаңыз